Kanunda, ilgili kişilerin Kanunun uygulanmasına ilişkin taleplerini iletebilmeleri ve kişisel verilerine ilişkin haklarını koruyabilmeleri için bir takım hak arama yöntemleri belirlenmiş olup böylelikle ilgili kişiler, kişisel verilerinin korunmasına ilişkin haklarını kullanmak adına yargı yoluna başvurmanın yanı sıra Kanunla getirilen diğer hak arama yöntemlerini de
kullanabileceklerdir
1 .
A. Veri Sorumlusuna Başvuru
KVKK’nın 13’üncü maddesinin 1’inci fıkrası uyarınca; “İlgili kişi, bu Kanunun
uygulanmasıyla ilgili taleplerini yazılı olarak veya Kurulun belirleyeceği diğer yöntemlerle
veri sorumlusuna iletir.”
Kanunda belirtilen “diğer yöntemler” ibaresi Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları
Hakkında Tebliğ 2 ile açığa kavuşturulmuştur. Söz konusu Tebliğ’in “Başvuru Usulü”nü
düzenleyen 5.maddesine göre; “(1) İlgili kişi, Kanunun 11 inci maddesinde belirtilen hakları
kapsamında taleplerini, yazılı olarak veya kayıtlı elektronik posta (KEP) adresi, güvenli
elektronik imza, mobil imza ya da ilgili kişi tarafından veri sorumlusuna daha önce bildirilen
ve veri sorumlusunun sisteminde kayıtlı bulunan elektronik posta adresini kullanmak suretiyle
veya başvuru amacına yönelik geliştirilmiş bir yazılım ya da uygulama vasıtasıyla veri
sorumlusuna iletir.
(2) Başvuruda;
a) Ad, soyad ve başvuru yazılı ise imza,
b) Türkiye Cumhuriyeti vatandaşları için T.C. kimlik numarası, yabancılar için uyruğu,
pasaport numarası veya varsa kimlik numarası,
c) Tebligata esas yerleşim yeri veya iş yeri adresi,
ç) Varsa bildirime esas elektronik posta adresi, telefon ve faks numarası,
d) Talep konusu,
1 İlgili Kişinin Hak Arama Yöntemleri, KVKK Rehberi, s.1.
https://www.kvkk.gov.tr/SharedFolderServer/CMSFiles/7226b55d-b1e7-4e78-a3c4-0b1ba82ce542.pdf
(E.T. 29.11.2019)
2 30356 Sayılı Veri Sorumlusuna Başvuru Usul ve Esasları Hakkında Tebliğ, T. 10.03.2018
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2018/03/20180310-6.htm (E.T. 29.11.2019)
bulunması zorunludur.
(3) Konuya ilişkin bilgi ve belgeler başvuruya eklenir.
(4) Yazılı başvurularda, veri sorumlusuna veya temsilcisine evrakın tebliğ edildiği tarih,
başvuru tarihidir.
(5) Diğer yöntemlerle yapılan başvurularda; başvurunun veri sorumlusuna ulaştığı tarih,
başvuru tarihidir.”
Veri sorumlusu; kendisine ulaşan başvuruyu kabul eder veya gerekçesini açıklayarak
reddeder. Veri sorumlusunun başvuruda yer alan talepleri, talebin niteliğine göre en kısa
sürede ve en geç otuz gün içinde ücretsiz olarak sonuçlandırması gerekmektedir.
Tebliğ’in 7’nci maddesine göre; ilgili kişinin başvurusuna yazılı olarak cevap verilecekse, on
sayfaya kadar ücret alınmaz, on sayfanın üzerindeki her sayfa için 1 Türk Lirası işlem ücreti
alınabilir. Başvuruya cevabın CD, flash bellek gibi bir kayıt ortamında verilmesi halinde veri
sorumlusu tarafından talep edilebilecek ücret ise kayıt ortamının maliyetini geçemez.
Başvuruda yer alan talebin kabul edilmesi hâlinde veri sorumlusunca gereği yerine getirilir ve
ilgili kişiye konuyla ilgili bilgi verilir 3 .
Veri sorumlusunun, başvuruyu reddetmesi halinde ise gerekçesini açıklaması gerekmektedir.
Bu noktada veri sorumlusuna başvurunun, Kurul’a başvuruda bulunulabilmesi için şart
olduğunu ifade etmek gerekmektedir.
B. Kurula Başvuru
Kanunun 14’üncü ve 15’inci maddelerinde ilgili kişilerin Kurula yapacakları şikayetlere
ilişkin usul ve esaslar hükme bağlanmıştır 4 . Öncelikle ifade etmek gerekir ki; KVKK’nın
14’üncü maddesinin 2’nci fıkrası uyarınca; ilgili kişilerin kurula şikayette bulunabilmesi için
öncelikle ilgili taleplerini veri sorumlularına iletmiş olmaları zorunludur. Yani veri
sorumlusuna başvuru yolu tüketilmeden Kurul’a başvuruda bulunulamaz. Burada KVKK’nın
kademeli bit başvuru usulü öngördüğünü ifade etmek mümkündür 5 . İlgili kişi veri
sorumlusuna başvurduktan sonra; başvurusunun reddedilmesi, veri sorumlusu tarafından
3 Ayözger Öngün, s. 216.
4 İlgili Kişinin Hak Arama Yöntemleri, KVKK Rehberi, s.2.
https://www.kvkk.gov.tr/SharedFolderServer/CMSFiles/7226b55d-b1e7-4e78-a3c4-0b1ba82ce542.pdf
(E.T. 30.11.2019)
5 Ayözger Öngün, s. 217.
verilen cevabın yetersiz bulunması veya süresinde başvuruya cevap verilmemesi hâllerinde;
veri sorumlusunun cevabını öğrendiği tarihten itibaren otuz ve her hâlde başvuru tarihinden
itibaren altmış gün içinde Kurula şikâyette bulunabilir.
Ancak hemen belirtelim ki; Kurulun inceleme yapabilmesi için mutlaka ilgilinin şikayetine
ihtiyaç yoktur. Kurulun ihlal iddiasını herhangi bir şekilde öğrenmesi durumunda da resen
harekete geçerek görev alanına giren konularda gerekli incelemeyi yapması yetkisi
dahilindedir. Bu husus KVKK’nın 15’inci maddesinin 1’inci fıkrasında “Kurul, şikâyet
üzerine veya ihlal iddiasını öğrenmesi durumunda resen, görev alanına giren konularda
gerekli incelemeyi yapar.” şeklinde ifade edilmiştir.
Şikâyet üzerine Kurul, talebi inceleyerek ilgililere bir cevap verir. Şikâyet tarihinden itibaren
altmış gün içinde cevap verilmezse talep reddedilmiş sayılır.
Şikâyet üzerine veya resen yapılan inceleme sonucunda, ihlalin varlığının anlaşılması hâlinde
Kurul, tespit ettiği hukuka aykırılıkların veri sorumlusu tarafından giderilmesine karar vererek
ilgililere tebliğ eder. Bu karar, tebliğden itibaren gecikmeksizin ve en geç otuz gün içinde
yerine getirilir.
Ayrıca şikâyet üzerine veya resen yapılan inceleme sonucunda, ihlalin yaygın olduğunun
tespit edilmesi hâlinde Kurul, bu konuda ilke kararı alır ve bu kararı yayımlar.
C. Mahkemeye Başvuru
KVKK’nın 14’üncü maddesinin 3’üncü fıkrası uyarınca; ilgili kişi, veri sorumlusu ve Kurul’a
başvuru hakkının yanı sıra kişilik hakları ihlal edilmesi halinde, genel hükümlere göre hukuk
mahkemeleri nezdinde veri sorumlusuna karşı tazminat davası açabilir 6 .
Burada önemle ifade etmek gerekir ki; Kurul’a başvurmak için veri sorumlusuna başvurmanın
ön koşul olması karşısında yargı yoluna başvuru hususunda böyle bir ön koşul
bulunmamaktadır.